پرورش طیور از سالها قبل بصورت پرورش خانگی و در جهت تامین نیازهای جزیی خانواده ها انجام می شد این عمل اگرچه از نظر اقتصادی حائز اهمیت چندانی نبود اما به عنوان تامین کننده بخشی از نیازها همواره مورد توجه قرار میگرفت به طوریکه این رویه هنوز در بسیاری از محیط های روستایی همچنان ادامه دارد؛امروزه مزارع پرورشی صنعتی بزرگی احداث گردیده اند که فعالیت این واحدها از جنبه اقتصادی دارای اهمیت بالایی میباشد. در حال حاضر صنعت پرورش طیور به اندازه ای گسترش یافته است که در اکثر کشورهایی که شرایط و امکان پرورش را دارا هستند حجم عظیمی از سرمایه گذاری اقتصادی را به خود اختصاص داده است.مطالعات و تحقیقات زیادی توسط متخصصین ژنتیک و اصلاح نژاد، تغذیه ، مدیریت و بیماریها انجام گرفته است تا بتوان سود اقتصادی پرورش طیور را افزایش داد.براساس این تحقیقات برای انجام یک دوره پرورشی رعایت نکات ذیل جهت دستیابی به نتایج مطلوب الزامی میباشد.

انتخاب محل مناسب و آماده سازی برای پرورش:

محل مزرعه پرورش طیور باید به نحوی انتخاب شود که در اطراف آن تراکم واحدهای پرورش دام و طیور کم باشد و همچنین با مراکز مرتبطی مانند کارخانجات جوجه کشی، کشتارگاهها، مراکز فراوری ضایعات و پسماندهای دام و طیور و حتی واحدهای کشاورزی و خصوصا گلخانه ای که از فضولات دام و طیور به عنوان کود استفاده میکنند و میتوانند موجب انتقال عوامل بیماریزا شوند دارای فاصله مناسب باشند

با اطمینان کامل نمی‌توان فاصله ای مناسب و امن جهت احداث واحدهای مختلف پرورش طیور پیشنهاد کرد، زیرا بعضی از بیماریها مانند نیوکاسل و برونشیت از مسافتهای بسیار دور و از طریق هوا به راحتی از یک واحد به واحد دیگر منتقل میگردند. بعضی از عوامل بیماریزا نیز مثل MG از طریق تماس مستقیم وتوسط انسان ،حیوانات و یا مواد منتقل می‌شوند.لذا حداقل فاصله پیشنهادی دو کیلومتر می‌باشد. اقداماتی مانند نصب توری (حصارکشی)، درختکاری و دیوارکشی می‌تواند از عبور و مرور بی رویه و بی‌اجازه افراد و حیوانات جلوگیری نموده و خطر انتقال آلودگیها را نیز کاهش دهد.اما در صورتیکه شما دارای واحدپرورشی هستید و قصد شروع دوره جدید و جوجه ریزی مجدد را دارید اولین اقدام پس از ارسال گله به کشتارگاه باز کردن تجهیزات و لوازم غیر ثابت سالن پرورش است، سپس کود را کاملا خارج کرده و پس از کاردک زدن قسمتهایی از بستر که از کف سالن جدا نشده و جاروکشی، سالن پرورش شسته می‌شود.

در این مرحله معمولا از دستگاه‌ها و یا پمپ‌هایی استفاده میشود که آب را با فشار و متمرکز پاشش میکنند. استفاده از مواد دترجنت (پاک کننده و شوینده) بسیار مؤثر است. شستشو باید  از بالا به پائین باشد یعنی ابتدا سقفها و سپس دیوارها و در پایان کف سالن پرورش شسته شوند. عمل شستشو در کلیه نقاط، منافذ، زوایا، ورودی‌های هواکش‌ها و… باید بخوبی و با دقت و حوصله انجام گیرد. پس از شستشو و تعمیرات جزئی و کلی داخل سالنهای پرورش ، تجهیزات و وسائل باز شده را دوباره در داخل سالن نصب مینمایند.

سپس اولین مرحله ضدعفونی باید انجام گردد که بهتر است از مواد ضدعفونی کننده محلول در آب استفاده شود. انتخاب نوع ضدعفونی کننده با توجه به شرایط آب و هوایی و میزان آلودگیهای منطقه زیر نظر دامپزشک منطقه انجام میگیرد.پس از تهیه محلول ضدعفونی، بایستی آن را بر روی وسایل ، تجهیزات و کلیه نقاط سالن پرورش اسپری نمود. بعد از ضدعفونی و خشک شدن سالن باید بستر مناسبی تهیه کرد؛ این بستر باید به نحوی باشد که ضمن فراهم نمودن جایگاهی نرم و راحت برای جوجه کیفیت خوبی داشته، خشک، نرم و بدون گرد و غبار باشد. جنس، نوع و کیفیت بستر باید بگونه‌ای باشد که منجر به نقص و ضایعات اندام‌ها و قسمت‌های مختلف نگردد. انواع معمول بستر عبارتند از: تراشه چوب یا پوشال (۳ تا ۵ کیلوگرم در متر مربع) – کاه  (۵/۲ تا ۴ کیلوگرم درمتر مربع)، سبوس برنج، خرده های ذرت، خاک اره و ماسه.

در واقع بستر عایقی برای کف سالن  است که رطوبت رابه خود جذب می نماید. ضخامت بستر در تابستان باید ۳ تا ۵ سانتیمتر و در زمستان ۵ تا ۸ سانتیمتر در نظر گرفته شود. این ضخامت در نواحی گرم و خشک می‌تواند کمتر نیز در نظر گرفته شود. یک بستر خوب باید عاری از کپک، مواد اضافی و هر نوع آلودگی باشد. با بالا رفتن سن گله پرورشی، بستر به دلیل عوامل مختلفی خیس و کلوخ می‌شود. این عوامل عبارتند از:

• تعداد بیش از حد پرنده، در واحد سطح
• رطوبت بالای محیط پرورش
• وجود چربی‌ها ، نمک و مواد خام بیشتر از سطح تحمل پرنده در جیره غذایی
• متعادل نبودن درجه حرارت (بالا بودن یا پائین بودن بیش از حد)
• بروز بعضی از بیماریها مانند گامبورو و کوکسیدیوز
• نقص در سیستم آبخوریها

در هر حال اصلاح سیستم تهویه، گرم کردن، به هم زدن و یا تعویض بسترهای خیس و کلوخه شده از اقدامات مؤثری است که در موارد خیس شدن بستر می توان انجام داد. بطور کلی اعمال یک مدیریت خوب در داشتن یک بستر مناسب و کنترل آب وهوای سالن پرورش تأثیر بسیار زیاد و انکار ناپذیری در سلامت پرندگان و در نتیجه سودآوری بیشتر دارد. بعد از انتخاب و آماده کردن بستر باید آخرین  مرحله ضدعفونی قبل از جوجه‌ریزی که معمولا بصورت گاز یا بخار فرم آلدئید و با استفاده از فرمالین و پرمنگنات می باشد انجام شود، این مرحله را اصطلاحا دود دادن یا گازدهی گویند. این عمل در صورتی می‌تواند مؤثر واقع شودکه سالن پرورش کاملاً بسته بوده وکلیه منافذ و سوراخ‌ها مسدود شده باشد. اگر مسدود کردن کامل منافذ و روزنه های سالن امکان پذیر نیست، بهتر است که این مرحله هم بصورت اسپری کردن محلول ضدعفونی انجام شود پس از  این مرحله کلیه رفت و آمدها به سالن باید کنترل و حتی الامکان ممنوع گردد. در طول مدتی که مراحل آماده سازی سالن به پایان رسیده تا زمان شروع دوره پرورش و ورود جوجه به داخل سالنها زمان مناسبی برای نظافت و ضدعفونی محوطه خارجی سالنها است. معمولا محوطه پس از نظافت و پاکسازی بقایای باقی مانده از دوره پرورشی قبلی شعله افکنی گردیده و سپس آهک پاشی و ضدعفونی میگردد.

۲۴ ساعت قبل از ورود جوجه ها به سالن باید محل تخلیه جوجه ها (۲۰درصد از فضای کل سالن پرورش) گرم شود. دمای مناسب جهت ۴۸ ساعت اول زندگی جوجه ها ۳۴-۳۳ درجه سانتیگراد در ارتفاع ۳۰ سانتیمتری از کف سالن میباشد. همچنین باید رطوبت کافی(۷۰-۵۵) نیز طی دوره پرورشی تامین شود که با توجه به امکانات موجود در مزرعه نسبت به تامین این نیاز اقدام میگردد. باید توجه داشت که رابطه نزدیکی میان سن گله، درجه حرارت سالن و میزان رطوبت سالن پرورش وجود دارد که در جدول ذیل آورده شده است: